Kada treba uraditi laboratorijski pregled?
Ukoliko pacijent nema zdravstve tegobe, preporuka je da se krvna slika (KKS), pregled urina i osnovne biohemijske analize (glukoza, holesterol, trigliceridi, urea, kreatinin, mokraćna kiselina, bilirubin, AST, ALT, ALP, gvoždje, itd.) iz preventivnih razloga rade jednom godišnje. Te analize će poslužiti lekaru da prati zdravstveno stanje pacijenta. Ukoliko pacijent ima zdravstvene tegobe, tada lekar,po potrebi, upućuje pacijenta u laboratoriju sa uputom koji sadrži analize koje se trebaju uraditi.
Šta podrazumeva pregled krvne slike?
Krvna slika podrazumeva određivanje krvnih elemenata: leukocita (belih krvnih zrnaca) i leukocitarne formule (limfocita, granulocita, monocita, eozinofila), eritrocita (crvenih krvnih zrnaca), trombocita (krvnih pločica), hemoglobina, vrednosti hematokrita i pojedinih parametara vezanih za eritrocite poput MCV, MCH i MCHC. Nalazom krvne slike može se otkriti anemija (malokrvnost), zapaljenski procesi, poremećaj krvarenja kao i čitav niz hematoloških oboljenja.
Koje su osnovne biohemijske analize i na šta one mogu ukazati?
Sedimentacija se uglavnom se koristi za otkrivanje i praćenje zapaljenskih procesa. Takođe, može biti povećana kod reumatskih oboljenja, anemija, malignih procesa, itd.
Fibrinogen se određuje radi otkrivanja zapaljenskih i reumatskih procesa, kao i u ispitivanju funkcije jetre.
Glukoza se analizira u cilju otkrivanja i praćenja dijabetesa (šećerne bolesti). Osobe u čijoj familiji postoje srodnici oboleli od šećerne bolesti, spadaju u rizičnu grupu i samim tim bi trebali češće da kontrolišu nivo šećera u krvi.
Lipidni status obuhvata: holesterol, frakcije holesterola (HDL i LDL) i trigliceride. Ove analize daju podatke o riziku razvoja ateroskleroze sa svim posledicama na kardiovaskularni sistem. Ateroskleroza je zajednički naziv za oboljenja u kojima je arterijski zid zadebljao uz gubitak elatičnosti. Na osnovu dobijenih rezultata, lekar pacijentu savetuje promenu načina života (zdrava ishrana, prestanak pušenja, umerena fizička aktivnost) ili upotreba odgovarajućih lekova.
Bilirubini (ukupni i direktni), transaminaze (AST, ALT i gama GT) i alkalna fosfataza (ALP) služe za otkrivanje oboljenja jetre i žučnih puteva.
Kreatinin, urea i mokraćna kiselina određuju se radi otkrivanja i praćenja bubrežnih oboljenja, kao i drugih stanja organizma.
Kreatin kinaza (CK-NAC i CK-MB) i laktat dehidrogenaza (LDH) određuju se kao parametri srčanih i mišićnih funkcija.
Gvožđe, TIBC, UIBC i feritin su parametri koji se koriste pri dijagnostici anemije, kao i prilikom praćenja efekta odgovarajuće terapije.
Šta podrazumeva pregled urina i čemu on služi?
Rutinski pregled urina podrazumeva njegovu fizičko-hemijsku obradu (izgled, boja, pH reakcija, specifična težina, prisustvo glukoze, proteina, acetona, bilirubina, urobilinogena i nitrita) i mikroskopski pregled sedimenta urina u kome se mogu uočiti eritrociti, leukociti, epitelne ćelije, bakterije i gljivice, sluz, soli, kristali kao i druge materije. Pregled urina služi za otkrivanje oboljenja bubrega i urinarnog trakta.
Koji je značaj laboratorijskog nalaza?
Laboratorijske analize koriste lekari u svakodnevnom radu i od značaja su za:
- postavljanje dijagnoze
- procenu težine bolesti
- praćenje razvoja bolesti
- praćenje efekta određene terapije
Prilikom postavljanja dijagnoze, dobijene vrednosti se porede sa referentnim vrednostima, dok se za praćenje toka bolesti, kao i efekta terapije, nalazi pacijenta se upoređuju sa njegovim ranijim nalazima.